EN 166 - podstawowa norma dla okularów ochronnych

W szerokiej ofercie okularów bhp znajdziesz różne okulary ochronne, dedykowane do odmiennych zastosowań i zapewniające określony poziom ochrony przed rozmaitymi czynnikami zewnętrznymi. Ten ostatni wyrażony jest najczęściej w specyfikacjach technicznych, gdzie znajdziesz informacje o zgodności z wymogami konkretnej normy bhp dla okularów ochronnych. Zdecydowanie najczęściej spotkasz się z oznaczeniem EN 166 lub EN166, czasem zapisywanym również jako DIN EN 166 lub PN–EN 166. Co to za norma i jakie stawia wymagania przed okularami ochronnymi? Jakie oznaczenia znajdziemy na okularach spełniających wymogi normy EN 166 i jak je właściwie odczytać? Oto wszystko, co musisz wiedzieć, by dobrać odpowiednie okulary ochronne EN 166!

 

EN 166 - czego dotyczy norma?

Pełna, najczęściej stosowana w literaturze fachowej nazwa europejskiej normy EN 166 to: PN-EN 166:2005 Ochrona indywidualna oczu – Wymagania. Jak sama nazwa wskazuje, norma ta określa podstawowe wytyczne, które muszą spełniać wszystkie środki ochrony indywidualnej przeznaczone do zabezpieczania wzroku, by mogły zostać uznane za pełnoprawne środki ochrony oczu. Dlatego też to właśnie z tą normą spotkasz się najczęściej, przeglądając specyfikacje techniczne różnych modeli okularów ochronnych, ale również gogli lub przesłon, które docelowo mają pełnić funkcje ochronne - norma EN 166 dotyczy ich wszystkich. Warto również pamiętać, że okulary zgodne z tą normą stanowią najbardziej podstawowy środek ochrony wzroku, stąd należą one do najliczniejszej grupy wśród wszystkich okularów ochronnych.

Norma EN 166 ma zastosowanie do wszystkich środków ochrony oczu, z wyłączeniem środków specjalistycznych, dla których istnieją odrębne i bardziej zaawansowane standardy, określone w osobnych normach. W praktyce jednak większość tych norm specjalistycznych poszerza tylko wymagania normy EN 166 i zawsze się do niej odwołuje - jeśli zaś nie, jej wymagania pozostają obowiązujące. Wymaganiom normy podlegają również środki ochrony wzroku wyposażone w szkła korekcyjne. Stąd też właściwie nie ma okularów ochronnych, do których w żaden sposób nie odnosiłyby się wymagania normy EN 166.

Wymagania określone w normie EN 166 dotyczą zarówno właściwości optycznych, jak i parametrów mechanicznych. Norma definiuje wymagania podstawowe - które powinny spełniać wszystkie środki ochrony oczu, a także wymagania szczegółowe przypisane do konkretnego przeznaczenia oraz wymagania dodatkowe. Co równie istotne, wymagania określone w normie związane są nie tylko z konstrukcją i projektowaniem, ale dotyczą również testowania i znakowania okularów ochronnych.

Podstawowe wymagania dla właściwości optycznych dotyczą przede wszystkim mocy optycznej szkieł (w tym mocy sferycznych astygmatycznych i pryzmatycznych), ich współczynnika przepuszczania i rozpraszania światła, a także jakości materiału i powierzchni szkieł. Ma to na celu zapewnienie jak najbardziej transparentnego obrazu oraz wyeliminowanie ryzyka zniekształceń wizyjnych podczas użytkowania okularów ochronnych. Wymagania szczegółowe dotyczą ochrony bocznej oraz ochrony przed promieniowaniem optycznym - muszą je spełniać tylko okulary ochronne specjalnego przeznaczenia.

Podstawowe wymagania dla właściwości nieoptycznych dotyczą zarówno samej konstrukcji, materiałów czy pola widzenia, jak i szeroko pojętej odporności mechanicznej, w tym również odporności na starzenie, korozję czy zapalenie. Wymagania szczegółowe dotyczą z kolei ochrony przed konkretnymi zagrożeniami i czynnikami zewnętrznymi, w zależności od przeznaczenia okularów.

Pełen zestaw wymagań normy EN 166 możesz sprawdzić w poniższej tabeli.

 

splitter

Wymagania podstawowe - dla wszystkich środków ochrony wzroku
Konstrukcja ogólna	Nieoptyczne
Materiały	Nieoptyczne
Taśma opasująca głowę	Nieoptyczne
Pola widzenia	Nieoptyczne
Moce sferyczne astygmatyczne i pryzmatyczne	Optyczne
Współczynnik przespuszczania światła	Optyczne
Rozproszenie światła	Optyczne
Jakość materiału i powierzchni	Optyczne
Odporność minimalna	Nieoptyczne
Odporność podwyższona	Nieoptyczne
Odporność na starzenie się	Nieoptyczne
Odporność na korozję	Nieoptyczne
Odporność na zapalenie	Nieoptyczne
Wymagania szczegółowe - w zależności od przeznaczenia środków ochrony wzroku
Ochrona przed promieniowaniem optycznym	Optyczne
Ochrona przed cząstkami o dużej prędkości	Nieoptyczne
Ochrona przed stopionymi metalami i gorącymi ciałami stałymi	Nieoptyczne
Ochrona przed kroplami cieczy	Nieoptyczne
Ochrona przed grubymi cząstkami pyłu	Nieoptyczne
Ochrona przed gazami i drobnymi cząstkami pyłu	Nieoptyczne
Ochrona przed łukiem powstającym przy zwarciu elektrycznym	Nieoptyczne
Ochrona boczna	Optyczne
Wymagania dodatkowe - cechy, które mogą być uznawane za korzystne dla użytkownika
Odporność na uszkodzenie powierzchni przez drobne cząsteczki	Nieoptyczne
Odporność na zamglenie	Optyczne
Zwiększone odbicie w podczerwieni	Optyczne
Ochrona przed cząstkami o dużej prędkości w ekstremalnych temperaturach	Nieoptyczne

 

Jak bada się zgodność okularów ochronnych z normą EN 166?

Jak wspomnieliśmy wcześniej, norma EN 166 zawiera konkretne wymagania w zakresie testowania środków ochrony oczu. Zastosowanie mają tu normy EN 167: 2001 (dotyczące optycznych metod badań) i EN 168: 2001 (dotyczące nieoptycznych metod badań). W przypadku właściwości optycznych przeprowadza się wnikliwe badania laboratoryjne, natomiast właściwości mechaniczne weryfikowane są podczas precyzyjnych testów wytrzymałościowych. Przeprowadza się je najczęściej z wykorzystaniem metalowych kulek, uderzając nimi z określoną siłą w konkretne części okularów czy gogli, co pozwala dokładnie ocenić ich odporność mechaniczną. Oba badania są częścią procesu certyfikacji środków ochrony oczu, potwierdzającej ich pełną zgodność z wymaganiami normy EN 166.

 

Oznaczenia na okularach ochronnych - norma EN 166

Konieczność stosowania oznaczeń na okularach czy goglach ochronnych jest jednym z wymogów normy EN 166. Z tych oznaczeń możemy odczytać konkretne informacje o właściwościach okularów, zweryfikowane i potwierdzone podczas testów oraz certyfikacji. Dzięki temu użytkownik może szybko ocenić, czy okulary ochronne zapewnią mu odpowiedni poziom bezpieczeństwa i czy będą spełniać swoją funkcję w określonych zastosowaniach. na soczewkach, jak i na oprawkach

Oznaczenia soczewek zgodne z EN 166

Oznaczenia na soczewkach okularów ochronnych dotyczą zarówno parametrów optycznych, jak i mechanicznych. Symbole występują zawsze w konkretnej kolejności, dzięki czemu łatwo odczytać zawarte w nich informacje. Na początku oznaczenia określony jest typ filtra oraz stopień zaciemnienia soczewki (pomiędzy nimi występuje znak “-”). Następnie umieszcza się znak producenta. Za nim znajdziemy informację o klasie optycznej oraz odporności mechanicznej. Na końcu mogą pojawić się dodatkowe oznaczenia - tzw. symbole zastosowań, jeśli okulary spełniają wymagania szczegółowe normy EN 166. Niektórzy producenci umieszczają na samym końcu również znak CE, potwierdzający certyfikację produktu.

Kategorie filtrów UV i innych

Jako oznaczenie filtra soczewki stosuje się tzw. numer kodowy filtra (od 2 do 6), który informuje o ochronie przed promieniowaniem. Oznaczenie to pojawia się na okularach, w których soczewki mają wykazywać działanie filtrujące. Warto więc pamiętać, że brak tej informacji również jest informacją - okulary, dla których nie został zdefiniowany typ filtra, nie pełnią funkcji filtrującej.

• 2 - filtr UV, ochrona przed nadfioletem
• 2C lub 3 - filtr UV, ochrona przed nadfioletem z prawidłowym rozpoznaniem barw
• 4 - filtr IR, ochrona przed podczerwienią
• 5 - filtr przeciwsłoneczny, ochrona przed olśnieniem słonecznym
• 6 - filtr przeciwsłoneczny, ochrona przed olśnieniem słonecznym z wymaganiami dla podczerwieni
• brak - soczewka bez działania filtrującego (nie dotyczy filtrów spawalniczych)

Poziom zaciemnienia soczewki

Oznaczeniem stopnia zaciemnienia soczewki jest zawsze nr odcienia (od 1,2 do 16). Warto pamiętać, że nie jest to tylko barwa soczewki w znaczeniu wizualnym, ale również ochrona oka przed wpływem promieniowania. Choć w sumie występują aż 23 stopnie zaciemnienia, najczęściej spotkasz się z jednym z czterech numerów:

• 1,2 - soczewki przezroczyste lub żółte
• 1,7 - soczewki ze srebrną powłoką lustrzaną In/Out (tzw. I/O) lub minimizerem
• 2,5 - soczewki brązowe lub szare
• 3,1 - soczewki ciemnobrązowe, ciemnoszare, niebieskie lub czerwone lustrzane

Klasa optyczna soczewki

Klasę optyczną soczewki określa się podczas badań laboratoryjnych w zakresie tolerancji mocy optycznej. Klasa optyczna definiuje poziom zniekształceń wizyjnych, jakie może odczuwać użytkownik. Ma to ogromny wpływ na możliwość używania okularów ochronnych - im większy poziom zniekształceń, tym krócej można je nosić.

• 1 - tolerancja załamania światła na poziomie +/- 0.06 dioptrii - okulary do pracy ciągłej
• 2 - +/- 0.12 dioptrii - okulary do pracy nieregularnej, należy ich używać z przerwami
• 3 - +/- 0.25 dioptrii - okulary do krótkich, szybkich prac - należy ich używać krótko i sporadycznie

Zagrożenia mechaniczne - poziom odporności soczewki

Wytrzymałość mechaniczna soczewek określana jest za pomocą 4 symboli, do których przypisany jest poziom odporności na uderzenia, w zależności od energii uderzenia, jaka została zastosowana podczas testów wytrzymałościowych. Co ważne, soczewki okularów ochronnych mogą wykazywać tylko 2 najniższe poziomy odporności (S lub F). Wyższa odporność jest zarezerwowana dla innych rodzajów środków ochrony oczu. Z symbolem B możemy spotkać się na goglach ochronnych oraz przesłonach, natomiast symbol A występuje wyłącznie na przesłonach ochronnych.

• S - podwyższona energia uderzenia - odporność na uderzenie stalową kulką o średnicy 22 mm i masie minimalnej 43 g z prędkością 5,1 m/s
• F - niska energia uderzenia - odporność na uderzenie stalową kulką o średnicy 6 mm i masie minimalnej 0,86 g z prędkością 45 m/s
• B - średnia energia uderzenia - odporność na uderzenie stalową kulką o średnicy 6 mm i masie minimalnej 0,86 g z prędkością 120 m/s
• A - wysoka energia uderzenia - odporność na uderzenie stalową kulką o średnicy 6 mm i masie minimalnej 0,86 g z prędkością 190 m/s
• brak - minimalna odporność na uderzenia, brak oceny stopnia ochrony

Jeżeli dla środków ochrony oczu przeprowadzono dodatkowe testy wytrzymałościowe w skrajnych temperaturach (-5°C / +55°C), przy oznaczeniu poziomu odporności dodaje się znak T. Spotkamy się wówczas z symbolem FT, BT lub AT (dla poziomu S nie przeprowadza się takich testów).

Dodatkowe oznaczenia na okularach w ramach normy EN 166

Dodatkowe oznaczenia określone w normie EN 166 dotyczą innych cech ochronnych, związanych z wymaganiami szczegółowymi normy. Często nazywa się je symbolami zastosowań, bo w praktyce definiują możliwe obszary zastosowania, w których wymagana jest bardziej specjalistyczna ochrona wzroku. Soczewki okularów ochronnych mogą posiadać tylko 3 pierwsze z niżej wymienionych oznaczeń. Symbol 9 występuje zarówno na goglach ochronnych, jak i na przesłonach, natomiast z symbolem 8 spotkamy się tylko na przesłonach ochronnych.

• K - odporność na uszkodzenie (w tym zarysowanie) powierzchni przez drobne cząstki pyłu
• N - odporność na zaparowanie lub zamglenie
• R - zwiększony współczynnik odbicia światła podczerwonego (>60%)
• 8 - ochrona przed łukiem powstającym podczas zwarcia elektrycznego
• 9 - ochrona przed stopionym metalem i przenikaniem gorących ciał stałych
• brak - nie posiada dodatkowych w/w cech ochronnych

 

Oznaczenia oprawek zgodne z EN 166

Oznaczenia na oprawkach okularów ochronnych dotyczą tylko właściwości mechanicznych. Symbole również występują w konkretnej kolejności, podobnie jak na oznaczeniach soczewek. Na początku umieszcza się znak producenta oraz symbol normy (czasem w pełnej formie EN166, a czasem w postaci samej liczby 166). Za nimi znajdziemy informację o zastosowaniu oraz odporności mechanicznej. Niektórzy producenci na końcu umieszczają też znak CE, potwierdzający certyfikację produktu.

Symbole obszarów zastosowania

Symbole obszarów zastosowania dla oprawek to cyfry, które określają ochronę przed konkretnymi czynnikami zewnętrznymi, jednocześnie wskazując na rodzaj zagrożenia (chemiczne, elektryczne, cieplne). Definiuje to jednocześnie możliwe przeznaczenie środków ochrony oczu wyposażonych w takie oprawki.

• 3 - ochrona przed cieczami (w postaci kropel lub rozprysków)
• 4 - ochrona przed grubymi cząstkami pyłu (większymi niż 5 µm)
• 5 - ochrona przed gazami i drobnymi cząstkami pyłu (parami, mgłami, dymami i pyłami o rozmiarze cząstek mniejszym niż 5 µm)
• 8 - ochrona przed łukiem powstającym podczas zwarcia elektrycznego
• 9 - ochrona przed stopionym metalem i przenikaniem gorących ciał stałych
• brak - do ogólnego stosowania, bez wyszczególnionych zagrożeń

Odporność mechaniczna

W przypadku oprawek stosuje się te same symbole odporności, co przy soczewkach. Jeżeli dla oprawek przeprowadzono dodatkowe testy wytrzymałościowe w skrajnych temperaturach (-5°C / +55°C), przy oznaczeniu poziomu odporności dodaje się znak T (FT, BT lub AT - dla poziomu S nie przeprowadza się takich testów).

• S - podwyższona energia uderzenia - odporność na uderzenie stalową kulką o średnicy 22 mm i masie minimalnej 43 g z prędkością 5,1 m/s
• F - niska energia uderzenia - odporność na uderzenie stalową kulką o średnicy 6 mm i masie minimalnej 0,86 g z prędkością 45 m/s
• B - średnia energia uderzenia - odporność na uderzenie stalową kulką o średnicy 6 mm i masie minimalnej 0,86 g z prędkością 120 m/s
• A - wysoka energia uderzenia - odporność na uderzenie stalową kulką o średnicy 6 mm i masie minimalnej 0,86 g z prędkością 190 m/s
• brak - minimalna odporność na uderzenia, brak oceny stopnia ochrony

 

Okulary ochronne EN 166 - jak prawidłowo odczytać oznaczenia? Przykłady

Poniżej przedstawiamy kilka przykładów oznaczeń na okularach ochronnych spełniających wymogi normy EN 166 wraz z prawidłową interpretacją zawartych w nich informacji. Zamiast znaku producenta będziemy używać symbolu [X].

 

Soczewki 5-3,1 [X] 1 S KN i oprawki [X] EN166 3 FT

Soczewki z filtrem przeciwsłonecznym bez wymagań dla podczerwieni, ciemnoszare, o najwyższej klasie optycznej, przeznaczone do pracy ciągłej, o stopniu odporności mechanicznej S (najniższym), odporne na zaparowanie oraz zarysowania przez drobne cząsteczki pyłu.

Oprawki zgodne z wymaganiami normy EN 166, zabezpieczone przed działaniem cieczy, o stopniu odporności mechanicznej F, testowanej w temperaturach -5°C / +55°C.

 

Soczewki 2C-1,2 [X] 1 FT N i oprawki [X] 166 5 FT

Soczewki z filtrem UV z prawidłowym rozpoznaniem barw, przezroczyste, o najwyższej klasie optycznej, przeznaczone do pracy ciągłej, o stopniu odporności mechanicznej F, testowanej w temperaturach -5°C / +55°C. Dodatkowo odporne na zaparowanie.

Oprawki zgodne z wymaganiami normy EN 166, zabezpieczone przed działaniem drobnych cząstek pyłu oraz gazów, o stopniu odporności mechanicznej F, testowanej w temperaturach -5°C / +55°C.

 

Sprawdź nasze okulary ochronne i gogle spelniające wymagania normy EN 166: